Begrippenlijst duurzaamheid

De energietransitie realiseren door nieuwe technologieën te implementeren. Dat inspireert mij sinds mijn eerste dag bij Eneco. Vanuit die inspiratie realiseerde ik meerdere innovatieve ideeën samen met een door mijzelf gevormd team. Denk aan het afstemmen van vraag en aanbod van de warmtenetten van Eneco. Daarvoor maakten we een concreet plan om zoveel mogelijk energie te besparen. Ik ben trots dat ik daar bij Eneco aan mag bijdragen. En dat mijn team dagelijks de ervaring, inzichten, creativiteit en vakkennis inzet om de puzzelstukjes op hun plaats te laten vallen.

Biomassa is het biologisch afbreekbare deel van producten, afvalstoffen en resten van natuurproducten. Bij natuurproducten kun je denken aan resten uit de land- en tuinbouw, bossen en de zee, maar ook aan industriële producten en huishoudelijk afval. En ’biologisch afbreekbaar’ wil zeggen dat iets op natuurlijke wijze afgebroken kan worden door schimmels en bacteriën. Eneco gebruikt die biologisch afbreekbare stoffen ook voor het maken van stroom voor de industrie en warmte voor onze warmtenetten.

Eneco past biomassa alleen toe als er te weinig andere duurzame alternatieven beschikbaar zijn. De biomassa die wij gebruiken en leveren voldoet aan internationale duurzaamheidscriteria en eisen aan ketenbeheer. Hier staan altijd door de Europese en Nederlandse overheid goedgekeurde certificaten tegenover. Een voorbeeld van een dergelijk certificaat is Better Biomass.

Hoeveel CO2 wordt er uitgestoten bij het produceren van energie? Dat lees je af uit de Carbon factor, ook wel: koolstoffactor. Die factor toont dus de ’CO2-intensiteit’ van de geproduceerde elektriciteit. En dan de elektriciteit van onze eigen productiemiddelen waarbij wij de zeggenschap hebben over het productieproces.

De teller staat op dit moment op zes medewerkers die via mij bij Eneco terechtkwamen; dat zegt genoeg. Eneco is een werkgever die goed voor de medewerker zorgt. De top van het bedrijf zit op een lijn met de medewerker buiten. De directie toont betrokkenheid en heeft veel aandacht voor bedrijfsveiligheid. Voor mij geldt dat als ik mij veilig voel binnen een bedrijf, ik ook prettig kan werken. Dit fijne werkklimaat maakt dat ik trots ben op Eneco. Dit laat ik graag aan de buitenwereld zien. Ik vind het leuk om anderen ook enthousiast te maken. Ik hoefde dus niet lang na te denken toen Eneco mij benaderde om een rol te spelen in de techniekcampagne.

Als we voor de CO2-uitstoot van verbruikt aardgas CO2-credits kopen en op die manier compenseren, dan heet dat ‘CO2-gecompenseerd gas’. Op de websites van de energieleveranciers van Eneco staat meer informatie over de aangeschafte CO2-credits. Kijk voor meer uitleg ook bij ‘CO2-compensatie’.

CO2-vrij flexibel vermogen is de techniek – het flexibel hernieuwbare vermogen - die wordt ingezet wanneer er niet genoeg energie wordt geproduceerd uit fluctuerende hernieuwbare bronnen, zoals uit zon en wind. Het flexibel hernieuwbare vermogen kan bijvoorbeeld uit centrales als Enecogen komen, wanneer deze centrale, na te zijn omgebouwd, groene waterstof als brandstof gebruikt.    

Ons Operations Control Center (OCC) in Rotterdam gaat de oren en ogen vormen voor de offshore windparken. De operators die hier straks dag en nacht aan de knoppen zitten, zijn verantwoordelijk voor onder meer het signaleren en analyseren van storingen. Ook sturen ze de onderhoudsploegen op zee aan. Je begrijpt, deze mensen moeten behalve technische deskundigheid ook ‘zeebenen’ hebben. Daarom zoeken we voor het OCC naar medewerkers met een maritieme achtergrond.

Voor mensen uit de zeevaart, marine, of offshore olie- en gaswinning kent de zeewereld geen geheimen. Ze kennen de communicatie- en navigatiesystemen op hun duimpje, zoals VHF en digitale zeekaarten. Ze weten hoe ze het beste contact kunnen opnemen met internationale schepen in het gebied. En snappen als geen ander wat erbij komt kijken als je op volle zee een windturbine gaat repareren.

Wat ook meespeelt, is dat ik iedere dag met hele intelligente, competente en verantwoordelijke collega’s werk. Dat is mijn tweede reden. Het zijn ook nog eens erg gezellige mensen en we stellen ons open en behulpzaam op naar elkaar. Dat gebeurt in ons vaste team van 25 mensen, daarnaast multidisciplinair met vijf tot tien collega’s. En in mijn geval speelt dat ook in de groep mede-analisten die ik coach en begeleid. We kunnen rekenen op elkaar. Die taak, wat minder technisch als het gaat om de inhoud, is de zorg voor een aantal collega-analisten. De wat complexere vragen die ik krijg, de coaching en ondersteuning, dat geeft nog meer waarde aan mijn Eneco-werk. Ik vind het boeiend om ze te helpen in hun ontwikkeling en met het concreet maken van hun ambities.

Hoe breng je in kaart op welke manier en in welke mate een bedrijf in haar bestuur en activiteiten rekening houdt met de medewerkers, klanten en milieu? De ‘Environmental Social & Governance (ESG) ratings’ is een methode die dit meet en bijhoudt. De score laat zien op welke manier Eneco factoren als energieverbruik, klimaat, beschikbaarheid van grondstoffen, gezondheid en veiligheid laat meewegen in de bedrijfsbeslissingen.

De ESG-ratings meten in hoeverre een bedrijf is voorbereid op eventuele langetermijnrisico's van materieel belang, dus behoorlijke wijzigingen van deze (omgevings)factoren, om toch haar ingeslagen koers te kunnen blijven vervolgen.

Eneco is een bedrijf dat veel aandacht heeft voor veiligheid. Als een van de weinige installatiebedrijven in Nederland hebben wij zelfs niveau 4 behaald. Binnen Eneco hebben wij een managementteam Veiligheid dat bestaat uit een directeur, een veiligheidskundige, diverse teammanagers, een collega-monteur en ik. Het doel is om het veiligheidsniveau hoog te houden en nieuwe standaarden neer te zetten. Tijdens de overleggen bespreken wij de 14 hoofdpunten, sparren wij over oplossingen en leggen wij de prioriteiten vast. Zelf heb ik een steentje bijgedragen aan de verbetering van de ergonomie van de auto’s. Ik heb meegedacht over de inrichting van de auto’s en de manier waarop we als monteur persoonlijke beschermingsmiddelen goed kunnen oppakken en opbergen. Ik vind het mooi om zelf een actieve bijdrage te leveren aan het thema veiligheid en ik ben echt trots dat Eneco zoveel doet op dit gebied.

De gasgestookte elektriciteit- en warmtekrachtcentrales van Eneco vallen onder het EU ETS. Installaties die vallen onder het EU ETS moeten voor elke ton CO2-uitstoot één emissierecht indienen. Doordat het aantal beschikbare emissierechten elk jaar daalt, ontstaat er schaarste op de markt. Op die manier loont het om zo min mogelijk CO2 uit te stoten (bron: EU Emissions Trading System)  

Groen gas is een gasmengsel op basis van ‘biogene reststromen’ en valt daardoor onder ‘biomassa’. Groen gas wordt geproduceerd uit hernieuwbare bronnen. Het wordt gemaakt door biogas op te waarderen tot het dezelfde kwaliteiten heeft als aardgas. Net als groene stroom wordt groen gas gecertificeerd geleverd op basis van GvO’s, oftewel: Garanties van Oorsprong. Deze garanties zijn opgesteld in overeenstemming met de Europese Richtlijn die het gebruik van energie uit hernieuwbare bronnen moet bevorderen.

Groene stroom - ook wel hernieuwbare en duurzame stroom - is levering van stroom waarvoor een Garantie van Oorsprong (GvO) voor elektriciteit wordt afgeboekt. Met een GvO voor elektriciteit wordt aangetoond dat een bepaald aandeel of een bepaalde hoeveelheid elektriciteit geproduceerd is op basis van hernieuwbare bronnen (bron: Europese Richtlijn ‘Ter bevordering van gebruik van energie uit hernieuwbare bronnen’).

Waterstof is een energiedrager, die bijvoorbeeld ingezet wordt voor allerlei verwarmingsdoeleinden (stoom, warm water, etc.). Het wordt gemaakt uit water met behulp van elektriciteit. Het elektrolyseproces zorgt ervoor dat water (H2O) zich splitst in zuurstof (O2) en waterstof (H2). Gebruik je daarvoor groene elektriciteit, dan komt er bij dit proces dus helemaal geen CO2-vrij (bron: website H2Platform). Daarom noemen we het groene waterstof.   

Hernieuwbare energiebronnen zijn bronnen die door de natuur zelf worden aangevuld. Zoals windenergie, zonne-energie (thermische zonne-energie en fotovoltaïsche energie), geothermische energie, omgevingsenergie, getijdenenergie, golfslagenergie en andere energie uit oceanen, waterkracht, en energie uit biomassa, stortgas, gas van rioolzuiveringsinstallaties en biogas (bron: Europese Richtlijn ‘Ter bevordering van gebruik van energie uit hernieuwbare bronnen’).

Met interne bedrijfsvoering bedoelen we het werk gerelateerde vervoer van onze medewerkers en de energie die in onze panden wordt gebruikt.

Klimaatneutraal, ook wel CO2-neutraal genoemd of ‘netto nul’, of in het Engels: ‘net-zero’. Het zijn termen die aangeven dat een proces of product over de gehele keten niet bijdraagt aan klimaatverandering. Dit kan gebeuren door energiebesparing, duurzaam opwekken en leveren van energie, opslag en/of gebruik van CO2, CO2-beperkende maatregelen of CO2-compensatie.

Koude van Eneco is de manier waarop we met koud water gebouwen koelen. De koeling van het water komt uit verschillende bronnen, zoals grond- of rivierwater. Welke bronnen er gebruikt worden, is afhankelijk van waar je woont.

Door een gebouw te koelen met Koude van Eneco gebruik je koud water dat er al is, bijvoorbeeld uit oppervlaktewater of de bodem. Het is meestal een duurzamere oplossing dan koelen met bijvoorbeeld de al langer bestaande apparaten voor airconditioning.

Restwarmte is warmte die als ‘bijproduct’ ontstaat in industriële of bedrijfsmatige processen. Deze restwarmte wordt hoe dan ook opgewekt en zou zonder verbinding met een warmtenet ongebruikt terecht komen in de lucht of het water (bron: Warmte365, Warmtenetten Trendrapport).

Scoping is het bepalen van hoe ver de invloed van iets reikt - in het geval van Eneco, het bepalen van de reikwijdte van de CO2-uitstoot. Scoping gebeurt op basis van de standaarden van het Greenhouse Gas Protocol. Er zijn drie soorten scopes voor drie soorten van uitstoot, ook wel ’emissies’ genoemd:

Je kunt dus zeggen: een bedrijf rapporteert de emissies van de zelf opgewekte energie (scope 1), de emissies van zelf ingekochte en verbruikte energie (scope 2) of emissies die eerder in de keten zijn ontstaan en emissies die later in de keten plaatsvinden, bijvoorbeeld door het gebruik van de geleverde producten (scope 3).

Meer weten? Lees meer over het Greenhouse Gas Protocol en de bijbehorende rapportageprincipes.   

Warmte van Eneco is water dat is opgewarmd door warmte die vrijkomt uit verschillende bronnen. Via het warmtenet gebruiken we dit warme water om gebouwen te voorzien van warm water of voor ruimteverwarming. Welke bronnen er gebruikt worden is afhankelijk van waar je woont.

De variabiliteit tussen levende organismen uit alle bronnen, met inbegrip van terrestrische, mariene en andere aquatische ecosystemen en de ecologische complexen waarvan zij deel uitmaken. Dit omvat variatie in genetische, fenotypische, fylogenetische en functionele eigenschappen, alsook veranderingen in abundantie en verspreiding in tijd en ruimte binnen en tussen soorten, biologische gemeenschappen en ecosystemen. Bron: biodiversity | IPBES secretariat

Waarbij de gevolgen van een project (of plan of programma) voor de biodiversiteit worden gecompenseerd of gecompenseerd door maatregelen om de gevolgen van het project (of plan of programma) te vermijden en tot een minimum te beperken, ter plaatse te herstellen en ten slotte de resterende gevolgen te compenseren of te herstellen, zodat er geen verlies overblijft. Wanneer de winst groter is dan het verlies, mag in plaats daarvan de term "nettowinst" worden gebruikt. Bron: Arcadis, H. van Gossum et al. 10-2022: Biodiversiteitsmetriek ter ondersteuning van de positieve biodiversiteitsambitie van Eneco, deel 2: Technisch rapport.

Heeft betrekking op de conditie of toestand van ecologische systemen, met inbegrip van hun fysieke, chemische en biologische kenmerken en de processen en interacties die ze met elkaar verbinden. Bron: Ecological Condition | US EPA

Maatregelen die bedrijven nemen om CO2eq uit de atmosfeer te halen en permanent op te slaan binnen of buiten de waardeketen. Voorbeelden zijn onder andere:

• Directe luchtafvang en -opslag (DACS)
• Bio-energie met koolstofafvang en opslag (BECCS)

De plaats of soort locatie waar een organisme of populatie van nature voorkomt. Wordt ook gebruikt voor de milieukenmerken die een bepaalde soort of zijn ecologische niche nodig heeft. Bron: habitat | IPBES secretariat

Het herstel van de natuur door het vergemakkelijken van het herstel van een ecosysteem en zijn habitats en soorten die zijn aangetast, beschadigd of vernietigd. Bron: Arcadis, H. van Gossum et al. 10-2022: Biodiversity metric to support Eneco’s positive biodiversity ambition, Part 2: Technical Report.

Een groep van organismen die zich onderling voortplanten en reproductief geïsoleerd zijn van alle andere organismen, hoewel er in bepaalde taxa vele gedeeltelijke uitzonderingen op deze regel bestaan. Operationeel gezien is de term soort een algemeen aanvaarde fundamentele taxonomische eenheid, gebaseerd op morfologische of genetische gelijkenis, die eenmaal beschreven en aanvaard wordt geassocieerd met een unieke wetenschappelijke naam. Bron: species | IPBES secretariat

Het menselijk gebruik van een bepaald gebied voor een bepaald doel (zoals wonen; landbouw; recreatie; industrie, enz.). Beïnvloed door, maar niet synoniem met bodembedekking. Verandering in landgebruik verwijst naar een verandering in het gebruik of beheer van land door de mens, die kan leiden tot een verandering in de bodembedekking. Bron: habitat | IPBES secretariat

De volgorde van acties om te anticiperen op effecten op biodiversiteit en ecosysteemdiensten en deze te vermijden; en wanneer vermijden niet mogelijk is, minimaliseren; en, wanneer effecten optreden, rehabiliteren of herstellen; en wanneer er significante resteffecten overblijven, compenseren. Bron: Cross-Sector Biodiversity Initiative (CSBI), 2015